Niepełnosprawność i systemy jej orzekania – część 3

KOMISJA ds. ORZEKANIA O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI

Komisją ds. orzekania o niepełnosprawności – zwykle jest to lekarz i pedagog/psycholog/pracownik socjalny. Zabierz ze sobą oryginały dokumentacji medycznej, wszelkie zaświadczenia, zdjęcia RTG, KT, dosłownie wszystko. Specjaliści podczas spotkania przeglądają dokumenty, zadają pytania rodzicowi/wnioskowanemu. Podczas posiedzenia odbędzie się badanie, w trakcie którego zostanie oceniony stan zdrowia oraz samodzielnie wykonuje odpowiednie dla jego wieku czynności. Oczywiście
w przypadku niemowląt sytuacja jest oczywista – dziecko jest całkowicie zależne od rodziców.

Bardzo często rodzic proszony jest również o rozmowę z psychologiem (w przypadku ponownego ubiegania się o orzeczenie, rozmowa może być przeprowadzana z samym dzieckiem).

OCZEKIWANIE NA DECYZJĘ

Wydanie orzeczenia o niepełnosprawności następuje maksymalnie w ciągu dwóch tygodni od dnia posiedzenia komisji. Można odebrać je osobiście, albo czekać aż zostanie przesłane listownie. Informacja o decyzji komisji nie może być udzielana drogą telefoniczną.

ODWOŁANIE OD DECYZJI

Jeśli nie zgadzasz się z orzeczeniem zespołu (na przykład zostało wydane na zbyt krótki czas, albo nie wszystkie punkty zostały przyznane), możesz odwołać się do wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności. Takie odwołanie trzeba złożyć za pośrednictwem powiatowego zespołu, który wydał decyzję. Zespół powiatowy przesyła odwołanie do zespołu wojewódzkiego w ciągu siedmiu dni od dnia otrzymania Twojego odwołania. W tym czasie może zapoznać się z Twoją argumentacją i sam je uwzględnić zmieniając lub uchylając treść orzeczenia. Wtedy nie dochodzi do kolejnego posiedzenia komisji. Nie należy wysyłać dokumentów bezpośrednio do wojewódzkiego zespołu, bo ten i tak przekaże sprawę do zespołu, który orzekał, co wydłuży okres rozpatrzenia sprawy.

Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności jest organem II instancji, właściwym do rozpatrywania odwołań od orzeczeń o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności, wydawanych przez powiatowe i miejskie zespoły orzekające, działające na terenie danego województwa. Wojewódzki zespół może się zgodzić lub nie zgodzić
(w części albo w całości) z orzeczeniem powiatowego zespołu. Jeśli nie zgadzasz się
z orzeczeniem wojewódzkiego zespołu, przysługuje Ci możliwość odwołania do sądu pracy
i ubezpieczeń społecznych. Należy to zrobić za pośrednictwem wojewódzkiego zespołu, który wydał decyzję.

Jeżeli wojewódzki zespół uzna, że odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie, wydaje wówczas orzeczenie, w którym uchyla lub zmienia zaskarżone orzeczenie. W przeciwnym przypadku wojewódzki zespół przekazuje odwołanie wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych. Postępowanie przed sądem jest wolne od opłat sądowych.

Odwołanie/pozew, zgodnie z art. 126 oraz art. 477 § 1 kodeksu postępowania cywilnego, powinno zawierać:

• oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników,
• oznaczenie rodzaju pisma,
• oznaczenie zaskarżonej decyzji,
• określenie i zwięzłe uzasadnienie zarzutów i wniosków oraz dowody na poparcie przytoczonych okoliczności,
• własnoręczny podpis odwołującego się albo jego przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika,
• wymienienie załączników.

Składając odwołanie rodzic musi pamiętać, że organ odwoławczy (wojewódzki zespół lub sąd) nie może wydać decyzji na niekorzyść strony odwołującej się (rodzica). Wyjątkiem są decyzje, które rażąco naruszają prawo lub interes społeczny.

Przykład: rodzic składa odwołanie od decyzji powiatowego zespołu w sprawie czasu na jaki wydano orzeczenie, chce aby czas ważności orzeczenia był dłuższy. Wojewódzki zespół rozpatruje odwołanie tylko pod względem czasu i nie może zmienić zapisów w innych punktach na niekorzyść dziecka, np. nie może zmienić zapisu w punkcie 7 lub 8 na „nie wymaga”.

Podstawa prawna: Art. 139 Kodeksu postępowania administracyjnego ( Dz.U. 1960, Nr 30, poz. 168) –  “Art. 139. (315) Organ odwoławczy nie może wydać decyzji na niekorzyść strony odwołującej się, chyba że zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo lub rażąco narusza interes społeczny”.

W OCZEKIWANIU NA WYROK SĄDU

Wyroki sądu pracy i ubezpieczeń społecznych wydawane w postępowaniu odwoławczym od:

• orzeczenia wydanego przez wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności;
• decyzji organu rentowego w sprawie ubezpieczeń społecznych, stanowiących podstawę do zaliczenia danej osoby do osób niepełnosprawnych.

W postępowaniu sądowym trzeba być przygotowanym na wezwanie na badania lekarskie przez biegłych sądowych. Po takim badaniu biegły sądowy wydaje opinię na temat stanu zdrowia. Opinie są potem przekazywane odwołującemu w celu weryfikacji. W przypadku, w którym nie zgadzamy się na treść wydanej opinii należy wnieść do niej zarzuty. W ciągu 7 dni od otrzymania opinii należy sporządzić zarzut, podając przy tym sygnaturę akt, konkretne zarzuty do opinii czy ewentualnie wyłączyć lub wyznaczyć innego biegłego.

7. Co zawiera i jak wygląda orzeczenie o niepełnosprawności

• oznaczenie zespołu, który wydał orzeczenie;
• datę wydania orzeczenia;
• datę złożenia wniosku;
• podstawę prawną wydania orzeczenia;
• imię i nazwisko, datę urodzenia, miejsce zamieszkania lub pobytu;
• numer PESEL;
• numer dokumentu potwierdzającego tożsamość dziecka;
• ustalenie lub odmowę ustalenia niepełnosprawności;
• symbol przyczyny niepełnosprawności, np. 11-I (maksymalnie można otrzymać 3 symbole);
• datę lub okres powstania niepełnosprawności – WAŻNE! Czasami trudno ustalić datę niepełnosprawności. Bywa i tak, że niepełnosprawność powstała przed 16. rokiem życia, a o orzeczenie występuje się dopiero po wielu latach. Warto wówczas zadbać
  o uwiarygodnienie poprzez dostarczenie dokumentów medycznych, a następnie
  o wpisanie faktycznej daty powstania niepełnosprawności. W niektórych wypadkach pozwoli to na uzyskanie zasiłku pielęgnacyjnego;
• okres, na jaki orzeczono niepełnosprawność;
• wskazania określone przez skład orzekający;
• uzasadnienie – należy bardzo uważnie zapoznać się z zapisami zawartymi
  w uzasadnieniu, w razie składania odwołania będzie zdecydowanie łatwiej znaleźć  odpowiednie argumenty,;
• pouczenie o przysługującym odwołaniu;
• podpis z podaniem imienia i nazwiska przewodniczącego składu orzekającego oraz pozostałych członków tego składu.

8. Wskazania do ulg i uprawnień

Wskazania dotyczą:

1. odpowiedniego zatrudnienia – uwzględniającego psychofizyczne możliwości danej osoby. Obecnie można spotkać zapis „praca na stanowisku dostosowanym”,
   w orzeczeniach wydawanych w latach ubiegłych często był zapis: „praca w zakładzie pracy chronionej”. W każdym przypadku posiadacz orzeczenia z ww. zapisem może być zatrudniony, także na otwartym rynku pracy, o ile uzyska pozytywną opinię lekarza medycyny pracy na zatrudnienie na określonym stanowisku pracy;
2. szkolenia, w tym specjalistycznego – ten zapis umożliwia osobie, która w wyniku choroby utraciła możliwość wykonywania dotychczasowego zawodu, skierowanie na szkolenia przekwalifikowujące;
3. zatrudnienia w zakładzie aktywności zawodowej – zaznaczenie ww. wskazania oznacza, że osoba posiadająca orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności może zostać zatrudniona w zakładzie aktywizacji zawodowej;
4. uczestnictwa w terapii zajęciowej – oznacza, że osoba, której wydaje się orzeczenie jest kierowana na rehabilitację w warsztacie terapii zajęciowej ze względu na dysfunkcje uniemożliwiające podjęcie jej zatrudnienia;
5. konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne, ułatwiające funkcjonowanie danej osoby – zapis zwykle brzmi: „wg zaleceń lekarza specjalisty”, jednak nie oznacza on, że posiadacz orzeczenia jest uprawniony do bezpłatnego otrzymywania przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych, np. lasek, wózka czy inhalatora. Osoby z niepełnosprawnością obowiązuje identyczny tryb zaopatrywania się w ww. przedmioty, jak inne osoby ubezpieczone, natomiast osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności mogą ubiegać się o dofinansowanie do zakupu ww. przedmiotów w Powiatowym/Miejskim Centrum Pomocy Rodzinie w miejscu zamieszkania;
6. korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, przez co rozumie się korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych
   i rehabilitacyjnych świadczonych przez sieć instytucji pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki – warto zwrócić uwagę, że zapis „wymaga” lub „częściowa pomoc usługowa” nie jest równoznaczny z bezpłatnym, nieograniczonym dostępem do usług opiekuńczych, socjalnych czy rehabilitacji itp. Ośrodek Pomocy Społecznej rozpatrzy wniosek np. o usługi opiekuńcze osoby z niepełnosprawnością, zgodnie ze wszystkimi procedurami wynikającymi z ustawy o pomocy społecznej.
   Dostęp do świadczeń medycznych w ramach NFZ, w tym do rehabilitacji, jest taki sam dla osób z niepełnosprawnością, jak i pozostałych osób ubezpieczonych.
   Dodatkowym wsparciem dla posiadaczy orzeczeń jest możliwość uczestniczenia
   w turnusie rehabilitacyjnym;
7. konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji;
8. konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji

WAŻNE! W celu otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego muszą być zaznaczone
w orzeczeniu wskazania zawarte w punktach 7. i 8. W powyższych wskazaniach brane są pod uwagę m.in. ograniczenia w funkcjonowaniu czy też konieczność współudziału otoczenia w czynnościach samoobsługowych, rehabilitacji, leczeniu, edukacji itp.;

9. spełniania przez osobę niepełnosprawną przesłanek określonych w art. 8 ust. 3a pkt.2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2012 r. poz. 1137, z późn. zm,) – Oznacza możliwości uzyskania przez osobę
   z niepełnosprawnością karty parkingowej. Zgodnie z nowelizacją ustawy „Prawo
   o ruch drogowym” (Dz. U. z 2009 r. Nr 97, poz. 802) kartę parkingową można otrzymać tylko na podstawie orzeczenia wydanego przez Powiatowy/Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności wraz z powyższym wskazaniem;
10. prawa do zamieszkiwania w oddzielnym pokoju – prawo do zamieszkania w odrębnym pokoju przyznawane jest przede wszystkim osobom poruszającym się na wózku, leżącym lub też z zaburzonymi czynnościami fizjologicznymi. Wskazanie służy określeniu normatywnego metrażu w trakcie ubiegania się o dodatek mieszkaniowy – posiadanie tego wskazania de facto zwiększa szanse na uzyskanie dodatku mieszkaniowego. Nie oznacza to  jednak możliwości ubiegania się np.
    w gminie czy spółdzielni mieszkaniowej o przydział większego mieszkania;

 9. Na co należy zwrócić szczególną uwagę w orzeczeniu?

Wskazania określone przez skład orzekający oraz data ważności są najważniejszym elementem całego orzeczenia. Wskazania stanowią o ulgach i świadczeniach, jakie będą przysługiwać dziecku czy osobie dorosłej.

Przykład: dziecko z mukowiscydozą powinno mieć przyznane punkty takie jak:

Punkt 5: konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne, ułatwiające funkcjonowanie danej osoby.

Punkt 6: korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, przez co rozumie się korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych
i rehabilitacyjnych świadczonych przez sieć instytucji pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki,

Punkt 7: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji,

Punkt 8: konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji,

Punkt 9: spełniania przez osobę niepełnosprawną przesłanek określonych w art. 8 ust. 3a pkt.2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2012 r. poz. 1137, z późn. zm,);

Punkt 10: prawa do zamieszkiwania w oddzielnym pokoju.

oraz symbol przyczyny niepełnosprawności 11-I lub/i 07-S, 08-T i termin ważności do 16r.ż.

Przykład: powyżej 16 roku życia z mukowiscydozą – na stałe i co najmniej stopień umiarkowany oraz:

Punkt 5 : konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne, ułatwiające funkcjonowanie danej osoby.

Punkt 6: korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, przez co rozumie się korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych świadczonych przez sieć instytucji pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki,

Punkt 7: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji,

Punkt 9: spełniania przez osobę niepełnosprawną przesłanek określonych w art. 8 ust. 3a pkt.2 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2012 r. poz. 1137, z późn. zm,);

Punkt 10: prawa do zamieszkiwania w oddzielnym pokoju.

Czasem niepełnosprawni mogą mieć symbole przyczyny niepełnosprawności ze względu na współistniejące choroby lub dodatkowe nie zależne od podstawowej jednostki chorobowej takie jak np. 05-R, ze względu na chorobę układu ruchu(osteoporozę, dyskopatię) czy cukrzycę (amputacja kończyn). Wyjaśnienie znaczenia symboli niepełnosprawności w artykule >> tutaj <<

 10. Co dalej z pozytywną decyzją?

Legitymacja osoby niepełnosprawnej

Orzeczenie jest podstawą do korzystania z systemu ulg i uprawnień przysługujących osobom niepełnosprawnym. Potwierdzeniem posiadania orzeczenia jest legitymacja osoby niepełnosprawnej. Organem uprawnionym do jej wydania jest starosta. Legitymacja zawiera między innymi datę ważności oraz symbol przyczyny niepełnosprawności wpisywany do legitymacji na wniosek osoby zainteresowanej lub przedstawiciela ustawowego tej osoby. W przypadku wydania orzeczenia o niepełnosprawności dziecka starosta wystawia legitymację dokumentującą niepełnosprawność. W przypadku orzeczenia o stopniu niepełnosprawności lub orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień osoby, która ukończyła 16. rok życia, starosta wystawia legitymację dokumentującą stopień niepełnosprawności.

Karta parkingowa

Imienną kartę parkingową można otrzymać tylko na podstawie orzeczeń wydawanych przez Powiatowe/Miejskie Zespoły do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności. Orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności w punkcie 9 musi zawierać wskazanie do wydania karty parkingowej, czyli przesłankę określoną w art. 8 ust. 3a pkt 1 i 2 ustawy z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym

Wsparcie materialne dla rodzin

Orzeczenie o niepełnosprawności jest podstawą do otrzymywania świadczeń finansowych: zasiłku pielęgnacyjnego, świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego,
a w przypadku otrzymywania zasiłków rodzinnych – dodatku z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego.

Instytucje państwowe powiązane z udzielaniem wsparcia

OPS – Ośrodek Pomocy Społecznej – w miastach urząd nazywa się Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej MOPS/ Miejskim Ośrodkiem Pomocy Rodzinie MOPR, a w mniejszych miejscowościach Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej GOPS. Jest to jednostka organizacyjna zajmująca się pomocą społeczną, pierwszy urząd do kontaktu dla osoby poszukujące pomocy społecznej.

PCPR – Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie – zajmuje się pomocą społeczną na poziomie powiatów.

Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności – zespół, który zajmuję się wystawianiem orzeczeń o niepełnosprawności i legitymacji osoby niepełnosprawnej, zwykle działa przy MOPS lub PCPR.

Państwowy Fundusz Rehabilitacjo Osób Niepełnosprawnych PFRON. Zadaniem Funduszu jest aktywizacja zawodowa i społeczna osób z niepełnosprawnością.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t. j. Dz. U. 1997 nr 123 poz. 776);
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. 2003 nr 139 poz. 1328);
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16. roku życia (Dz. U. 2002 nr 17 poz. 162);
• Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t. j. Dz. U. 2004 nr 64 poz. 593);
• Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. 2003 nr 228 poz. 2255);
• Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (t. j. Dz. U. 2001 nr 71 poz. 734);
• Prawo o ruch drogowym (t. j. Dz. U. 1997 nr 98 poz. 602);
• Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. 1960, Nr 30, poz. 168);
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 nr 16, poz.93).

Wszystkie trzy części artykułu opracowała Pani Magdalena J. Tomczyk

Całość dostępna jest na: //oddechzycia.pl/pomoc-socjalna/orzekanie-o-niepelnosprawnosci-ogolne-zasady-2019/?fbclid=IwAR0qiWEi2TgiirSWFn-XaH-7eLnX7KfE9Q7zH-ZuWSLYcddLKsLuvY53GQ4